ورق روغنی چیست؟

امروزه استفاده از محصولات فولادی در اکثر صنایع بسیار رواج پیدا کرده است. به طور کلی فولاد و آهن در برابر عوامل جوی مانند آب و رطوبت بسیار ضعیف بوده و به راحتی دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند، اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی عملیات های نورد سرد و نورد گرم بر روی آن ها انجام می شود که سبب تغییر در ویژگی ها و تبدیل آن ها به آلیاژهای متعدد شده است. یکی از این محصولات ورق روغنی می باشد که جذابیت فوق العاده ای در موارد استفاده از آن ایجاد می شود.

معرفی ورق روغنی

دو فرآیند کلی برای تولید محصولات فولادی وجود دارد. فرآیند نورد گرم سبب تولید ورق های گرم و سیاه و فرآیند نورد سرد سبب تولید ورق های سرد یا روغنی می شوند. محصولات روغنی مقاومت بالایی دارند. درست است که آن ها در دمای بالایی تولید نمی شوند، اما با تحمل فشار بالایی به دست می آیند. با توجه به این موضوع، کاربردهای بیشتری را در صنایع به خود اختصاص می دهند.

به طور کلی محصولات روغنی به علت مقاوم سازی لایه سطحی نورد سرد، کیفیت ظاهری بهتر، مقاومت بیشتر و سرعت بالاتری در مقایسه با ورق های سیاه دارند.

تاریخچه

تاریخچه کشف محصولات روغنی مربوط به بیش از 100 سال پیش است. کاربرد آن ها در مهم ترین صنعت برای بشر یعنی ساخت و ساز به دهه پنجم قرن 18 باز می گردد. پس از گذشت زمان و اثرات مثبت استفاده از محصولات روغنی رفته رفته افزایش یافت. پس از گذشت زمان در دهه سوم قرن 19 استفاده از فلزات سرد گسترش یافت و به عنوان یکی از اجزای سازنده در ساخت قطعات ساختمانی مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین کاربرد آن ها به علت وجود نداشتن استانداردهای مربوط به ساخت و ساز، محدود بود.

انواع ورق سرد

به طور کلی آهن آلات محصولات آلیاژی آهنی و غیر آهنی را شامل می شوند. این آلیاژها دارای عناصری در وجود خود مانند کربن، منگنز، سیلیسیوم، فسفر، گوگرد و … می باشند که هر کدام به نوعی سبب ایجاد خواص متفاوتی در آن ها می شود. ورق های روغنی نیز با توجه به درصد به کار رفتن این عناصر گرید های مختلف ST12، ST13 و ST14 را به خود اختصاص می دهند. این گرید ها به صورت زیر معرفی می شوند:

• استاندارد (ST12 )
• نیمه کشش (ST13 ): همراه با خاصیت کشسانی کم
• فوق کشش ( ST14 ) : همراه با خاصیت کشسانی بالا

نکته مهم در خرید ورق های روغنی مربوط به تاریخ انقضای آن ها می باشد. محصولاتی که از تاریخ انقضای آن ها گذشته باشد خواص خود را از دست داده  و ممکن است در حین عملیات پرس کاری آسیب ببینند. همچنین از دیگر انواع ورق ‌های روغنی می‌ توان موارد زیر را نام برد:

• ضد سایش (EK2)
• ضد زنگ (QSTE)

عوامل تعیین کننده قیمت ورق روغنی

به طور کلی تمامی محصولات فولادی به نوعی با یک دیگر در ارتباط بوده و پایه تمامی آن ها فولاد می باشد. عوامل زیادی در تعیین نرخ روز محصولات روغنی مؤثر می باشند که از جمله آن ها می توان به قیمت اسلب فولادی، شیت های سیاه، اسیدشویی، نوسانات اقتصادی، وضعیت بورس، هزینه شمش آهن و … اشاره کرد.

با این وجود لیست قیمت روز انواع ورق روغنی در وب سایت آهن اینفو به صورت لحظه ای بارگذاری می شود؛ زیرا این فلزات درخشان قابلیت نگهداری طولانی مدت را نداشته و در صورت داشتن موجودی سریعاً به فروش می رسد.

کاربرد محصولات سرد

همان طور که اشاره کردیم، محصولات سرد به علت طی کردن چندین مرحله و فشار بالا، دارای کیفیت ظاهری زیبایی می باشند و در نتیجه در مواردی از آن ها استفاده می شود که ظاهر پروژه اهمیت زیادی داشته باشد. از دیگر مصارف ورق روغنی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تولید ورق گالوانیزه
• لوازم خانگی
• مخازن فلزی
• رادیاتور سازی
• اتومبیل سازی
• کانتینرهای حمل مایعات
• صنایع الکتریکی و ….

تولید ورق گالوانیزه از ورق روغنی

به طور کلی از مهم ترین کاربردهای ورق روغنی می توان به تولید ورق گالوانیزه اشاره کرد. محصولات گالوانیزه از مهم ترین فلزاتی هستند که به علت داشتن تنوع طرح و رنگ کاربردهای زیادی را در صنایع به خود اختصاص می دهند. از جمله مهم ترین انواع فولادهای گالوانیزه می توان به ورق شیروانی طرح دار و شیت های رنگی اشاره کرد که بیشترین مصارف آن ها در صنعت ساخت و ساز است.

مراحل تولید ورق گالوانیزه به وسیله ورق روغنی به شرح زیر می باشد:

ابتدا ورق روغنی به صورت کلاف وارد خطوط نورد سرد می شوند. سپس آن ها را به یک دیگر جوش داده تا به صورت یک نوار پیوسته در آیند.

در مرحله بعد ورق های جوش خورده را توسط مواد قلیایی شسته و چربی ها و کثیفی های سطح آن را با برس های مخصوص از بین می برند. در نهایت آن ها را با آب گرم شستشو می دهند.

مرحله سوم شامل خشک کردن ورق روغنی می باشد که به وسیله هوای گرم انجام می شود.

سپس ورق های تمیز را به کوره آنیل یا اتمسفر محافظ شده انتقال داده و طی چند مرحله پیشگرم، هم دمایی و خنک کنندگی آماده ورود به مرحله بعد می شوند.

مهم ترین مرحله تکمیلی گالوانیزاسیون می باشد که در آن ورق روغنی در حمام مذاب حاوی فلز روی غوطه ور شده و پس از گذشت زمان مشخص بیرون آورده می شوند.

پس از ایجاد لایه نازکی از فلز روی بر سطح شیت ها، خنک کاری آن ها با جت هوا انجام می شود. در این مرحله می توان میزان ضخامت پوشش روی را به وسیله این دستگاه تنظیم کرد و محصول آغشته شده به روی را در آب سرد فرو برد.

مرحله خشک کاری مجدداً تکرار شده و میزان ضخامت پوشش روی توسط دستگاه ضخامت سنج کنترل و تنظیم می گردد. همچنین در طی این عملیات صافی و زبری سطح ورق نیز کنترل شده و در صورت نیاز نورد پوسته ای انجام می شود.

عملیات کروماته کردن در این مرحله برای جلوگیری از شوره زدن محصول انجام شده تا سطح پوشش روی پسیو شده و تثبیت گردد.

در نهایت بر اساس سفارش خریدار، روغن به وسیله دستگاه الکترواستاتیک بر سطح ورق پاشیده می شود تا سبب محافظت از پوشش روی شود.

در پایان محصول تواید شده به دو صورت رول و شیت بسته بندی می شود. قیمت ورق گالوانیزه در اینجا به صورت روزانه و لحظه ای بارگذاری می شود.

تفاوت ورق سیاه و روغنی

از جمله مهم ترین تفاوت های ورق سیاه و روغنی می توان به نحوه تولید آن ها اشاره کرد. قیمت ورق سیاه (https://ahaninfo.ir/products/%D9%88%D8%B1%D9%82-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%81-%DA%AF%D8%B1%D9%85) نیز مقرون به صرفه تر  نسبت به ورق روغنی  می باشد. همچنین از دیگر تفاوت های شیت های سیاه و روغنی می توان به مقاومت فوق العاده ورق های سرد به علت تحمل فشار بالا اشاره کرد. علاوه بر این ویژگی، فرآیند نورد سرد سبب کیفیت بالای محصولات خروجی از لحاظ ظاهر می شود. آلیاژهای سرد به عنوان مواد اولیه برای سایر محصولات پوشش دار مانند شیت های قلع اندود استفاده می شود، اما از طرف دیگر ورق سیاه تنها برای مصارف پتروشیمی و صنایع عظیم به کار برده می شود؛ در صورتی که شیت های سرد برای مصارف کوچک تر و ظریف تر کاربرد دارد.

منبع: (ahaninfo.ir)