کتاب “جراحی در جنگ و حوادث” چگونه تهیه شد

به گزارش هاریکا خبر , در بخش خبری سلامت ,به گزارش خبرگزاری هاریکا به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل فرهنگستان علوم پزشکی، در مراسمی از کتاب “جراحی در جنگ و حوادث” که به همت سید محمدرضا کلانتر معتمدی و عباس فروتن نگاشته شده است، رونمایی شد و از خدمات استاد کلانتر معتمدی که در امداد و نجات مجروحین جنگ تحمیلی نقش به سزایی ایفا کرد، تقدیر به عمل آمد.
در این مراسم، سید عباس فروتن عضو پیوسته فرهنگستان و نویسنده کتاب “جراحی در جنگ و حوادث”، گفت: از ارزش‌های حضور در فرهنگستان این است که چهار نسل جامعه علمی را می‌توانید در کنار هم داشته باشید و من استادانم را از جمله دکتر سهراب پور، دکتر کلانتر معتمدی، خانم دکتر معتمدی و دکتر اعلمی، دکتر جوادی، مرحوم دکتر دوایی را ملاقات می‌کردم و همچنین اساتید آن‌ها را نظیر مرحوم دکتر مسلم بهادری و شاگردان خودم را که به تازگی استادیار شده‌اند و با انتقال تجارب آموزشی و پژوهشی و مدیریتی، آینده بسیار روشنی برای پزشکی کشورمان رقم خواهد خورد.
وی با اشاره به داستان کتاب “جراحی در جنگ و حوادث”، افزود: از اوایل جنگ که دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران بودم در اورژانس‌ها و بیمارستان‌های صحرایی به فکر پیشگیری از مشکلات تکراری و شیوه‌نامه بودم، بهمن سال ۱۳۶۱ و فروردین ۱۳۶۲ در دو عملیات مهم جنوب به نخستین کارهای پژوهشی در اورژانس و بیمارستان صحرایی پرداختم و پرونده تعداد زیادی از مجروحین را پس از انتقال به پشت جبهه بررسی کردم و جدولی از مشکلات قابل‌پیشگیری را به پزشکان مسئول ارائه دادم. همچنین با حضور در ستادهای معراج شهدا، به بررسی علل شهادت آن‌ها پرداختم و به نتایجی باارزشی جهت بهبود برنامه‌های آموزشی رسیدم.
فروتن ادامه داد: در سال ۱۳۶۲ برای مجروحین تروما، جزوه امداد در جبهه را پس از جلساتی که در بیمارستان دکتر شریعتی تهران تهیه کردم و یک فیلم آموزشی جراحی اعصاب را به کمک دکتر عباسیون ترجمه و صداگذاری کرده و در کلاس‌های آموزشی استفاده می‌کردم و این آشنایی اولیه من با دکتر کلانتر معتمدی بود، و سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ با توجه به شروع جنگ شیمیایی به نگاشتن شیوه‌نامه‌های مربوطه و کار در اورژانس‌های شیمیایی مشغول شدم.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی به خاطرات آن دوران اشاره کرد و افزود: بهمن ۱۳۶۴ که عملیات فاو انجام شد در بیمارستان صحرایی فاطمه زهرا س با دکتر کلانتر معتمدی بیشتر آشنا شدم، نکته جالب در رفتار آموزشی دکتر این بود که در حین انجام اعمال جراحی پراسترس عروقی که گاهی قلب مجروح از ضربان می‌ایستاد، قادر بود آرامش خود را حفظ کند و نکات آموزشی را برای دستیارانی که همراهش بودند شرح دهد که یک فرصت آموزشی نیز برای من بود.
فروتن افزود: فروردین ۱۳۶۵ در بیمارستان صحرایی فاطمه زهرا (س) و سپس زمستان ۱۳۶۵ در عملیات کربلای ۴ و ۵ در بیمارستان صحرایی امام علی (ع) حضور داشتم و باوجود اینکه در کنار مجموعه مدیریتی اورژانس شیمیایی بودم، اما در فرصت‌هایی به اتاق‌های عمل نیز سر می‌زدم و مواردی که ارزش آموزشی داشت را تصویربرداری می‌کردم که این کار گاهی تا نیمه‌های شب به طول می‌انجامید، گاهی گرفتن تصویر واضح، باید تا ۲ ساعت روی صندلی و با دوربینی که نزدیک به مجروح و جراح بود و تمامی عضلاتم در یک حلت انقباضی و ثابت قرار داشت تا روی تخت عمل سقوط نکنم و با سختی زیاد لحظات ارزشمند آموزشی را ثبت می‌کردم و پس از عمل هم در ریکاوری مجروح را معاینه می‌کردم تا بهبودی‌اش را نشان دهم.
وی ادامه داد: در فروردین سال ۱۳۶۶ در عملیات کربلای ۸ یک نیمه شبی که مجروح کم بود با استاد مشغول تهیه سناریویی بودیم که در مورد تروما قفسه سینه موارد متنوع را پوشش دهد و اگر مجروحی با صدمات موردبحث آمد حتماً تصویربرداری شود. در حین نوشتن آن یادداشت‌ها ناگهان گفتند چند مجروح بدحال به اورژانس بیمارستان آمده‌اند. فوراً رفتم و دیدم با وسیله نقلیه مشغول رانندگی بودند که به خاک‌ریز کنار جاده برخورد کرده و ضربه‌مغزی شده بودند ولی عجیب این بود که چرا این حادثه رخ‌داده است؟ چند دقیقه بیشتر نگذشت که چندین مجروح دیگر با علائم مسمومیت با گاز اعصاب را آوردند و من به اورژانس شیمیایی رفتم که به‌تدریج پر از مجروح شد. بعداً مشخص شد که آن مجروحین ضربه‌مغزی، در هنگام عبور از ابر گاز اعصاب به حال اغما رفته و کنترل وسیله نقلیه را از دست داده بودند.نخستین ویدئوهای ویرایش شده آموزشی به همراه جزوه ضمیمه در سال ۱۳۶۶ منتشر شد.
فروتن که خاطرات بسیاری از دوران جنگ تحمیلی دارد و با علاقه بسیار لحظاتی سخت از درمان مجروحان جنگی را ثبت کرده است، گفت: یک‌بار قبل از عملیات در جلسه‌ای که با جراحان عمومی برگزار شد یک ویدئوی تروما کبدی را نشان دادم و یکی از جراحان بسیار تشکر کرد و گفت این تکنیک کنترل خونریزی کبدی از طریق کنترل شریان کامان هپاتیک را اکنون به کمک این فیلم کاملاً یاد گرفتم و این سخنان برای من انگیزه قوی‌تری برای ادامه این راه و تهیه موارد بیشتر آموزشی شد. پس از جنگ یادداشت‌های کلاس‌های جراحی استاد را در تهران و جبهه بازنویسی کردم و چند بار با ایشان مرور کردیم. فیلم‌ها نیز پس از ویرایش نهایی با دقت مرور شد و نکات آموزشی مجدداً اضافه شد و حاصل این تلاش تحت عنوان کتاب” جراحی در جنگ و حوادث” به همراه ۴۰ ویدئوی آموزشی اکنون پیش روی شما است.
وی در خصوص فصل‌های این کتاب گفت: فصل‌های اول تا ششم کتاب به روش برخورد با مجروح و اقدامات تخصصی جراحی در انواع صدمات می‌پردازد و فصل‌های هفتم تا نهم ۴۰ فیلم اختصاصی را به همراه خلاصه و تصاویر شرح داده که شامل ۱۴ مورد صدمات شکم، ۶ مورد صدمات قفسه سینه و ۲۰ مورد صدمات عروقی می‌باشد و این موارد جمعاً ۶۰۰ دقیقه ویدئوی آموزشی تخصصی از بیمارستان‌های صحرایی است و به همراه رمزینه پاسخ سریع (QR Code) جهت مشاهده هم‌زمان فیلم‌ها در کنار متن، در دسترس است.
نویسندگان این کتاب، عباس فروتن و محمدرضا کلانتر معتمدی، کتاب “جراحی در جنگ و حوادث” را به مرحوم منوچهر دوایی که یکی از پزشکان تأثیر گذار در دوران جنگ و اعضای پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی بوده است، تقدیم کرده‌اند که در صفحه اول کتاب سخنی از استاد مرحوم دوایی با این مضمون نگاشته شده است:”اکثر این مجروحین جنگی با حالت رضا و تسلیم و شجاعت مجروحیت خود را تلقی می‌کردند و کمتر از مریض‌های معمولی تصادفات جاده‌ای، اظهار گله و شکایت می‌کردند و غالباً لبخند رضایت بر لب داشتند”.
مراسم رونمایی از کتاب “جراحی در جنگ و حوادث” و نکوداشت خدمات دکتر سیدمحمدرضا کلانتر معتمدی در دوران جنگ تحمیلی، در سالن کتابخانه فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد. امیدوارم خبر  کتاب “جراحی در جنگ و حوادث” چگونه تهیه شد براتون مفید بوده باشه