منابع انسانی نقش بسیار مهمی در عملکرد و پیشرفت یک مجموعه دارند. مدیران شرکت‌ها و موسسات خصوصی، تلاش می‌کنند تا اشخاصی را استخدام کنند که فرایند رشد مجموعه را بهبود ببخشد یا روند آن را تسریع کند. به ‌همین جهت در سال‌های اخیر استخدام اشخاص متخصص و باتجربه نسبت ‌به گذشته افزایش داشته است. مدیران مجموعه با نیروی کار موردنظرشان در شرکت یا موسسه خصوصی، قرارداد کارمندی امضا می‌کنند. این قرارداد، به ‌عنوان یکی از انواع قرارداد کار محسوب می‌شود. در این مطلب قصد داریم به قرارداد استخدام کارمند در بخش خصوصی بپردازیم.

کارمند به چه شخصی گفته می‌شود؟

مطابق حقوق ما کارمند صرفا به اشخاصی گفته می‌شود که در وزارت‌خانه، ادارات یا سازمان‌های دولتی مشغول به‌کار هستند. هر شخصی که در بخش خصوصی مشغول به‌کار باشد، به ‌عنوان کارگر شناخته می‌شود. بااین‌حال اشخاصی که در شرکت‌ها و موسسات خصوصی، به ‌عنوان نیروی کار دفتری، مشغول به‌کار هستند نیز در جامعه به‌ عنوان کارمند شناخته می‌شوند. به‌همین جهت در این مطلب نیز ما نیروهای دفتری شاغل در موسسات و شرکت‌های خصوصی را به‌ عنوان کارمند بخش خصوصی مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تصور کنید مدیر یک شرکت پخش دارو، قصد دارد برای انجام امور دفتری و رسیدگی به سفارش مشتریان این شرکت، شخصی را استخدام کند. در این حالت مدیر این شرکت با نیروی موردنظر خود، نمونه قرارداد کار کارمندی را امضا می‌کند. در متن نمونه قرارداد کارمندی تعهدات و وظایف این نیروی کار به‌ صورت دقیق مشخص می‌شود. این شخص ملزم خواهد شد تا مطابق قانون و قرارداد، تعهدات خودش را اجرا کند.

قرارداد کارمندی چه زمانی امضا می‌شود؟

در شرایطی که یک شرکت یا موسسه خصوصی اشخاصی را برای انجام امور موردنظر خود استخدام می‌کند، لازم است تا با این شخص قرارداد  استخدام کارمند را امضا کند. با هر کارمندی به تناسب نوع مسئولیت یا وظیفه‌ای که برعهده می‌گیرد، یکی از انواع قرارداد کارمندی امضا می‌شود.

تصور کنید مدیر یک شرکت راه‌سازی برای انجام امور کارشناسی مرتبط با انواع خاک و سازه کارمندی را استخدام می‌کند. طرفین برای مکتوب کردن توافق‌های اولیه، قرارداد کارمندی را امضا می‌کنند. مطابق این قرارداد، مدیر و نیروی کار، تعهداتی را به‌عهده می‌گیرند. لازم است که هرکدام از آن‌ها به تعهدات خود عمل کند. درواقع در زمان استخدام نیرو در شرکت یا موسسه خصوصی، قرارداد  استخدام کارمند امضا می‌شود.

انواع قرارداد کارمندی

قراردادهای کار به سه دسته تقسیم می‌شوند. قرارداد کار دائم، قرارداد کار موقت و قرارداد کار معین از انواع قراردادهای کار هستند.

زمانی‌که مدیر و کارمند بخش خصوصی در متن قرارداد، مدت همکاری را مطرح نکرده باشند، توافق آن‌ها به عنوان قرارداد کار دائم محسوب می‌شود.

بنابراین اگر توافق آن‌ها برای مدت کوتاه یا موقت است، لزوما باید در متن قرارداد، مدت این همکاری نوشته شود.

قرارداد کار موقت یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین قراردادها محسوب می‌شود. مدیر و نیروی کار می‌توانند در نمونه قرارداد موقت کارمندی مدت همکاری را مشخص کنند و در این متن بنویسند. مدت قرارداد کار موقت بنا به توافق طرفین تعیین می‌شود.

تصور کنید یک شرکت پخش مواد غذایی دریایی برای آبزیان، قصد دارد کارمند متخصص برای فروش محصولات استخدام کند تا وظیفه گفت‌وگو و رایزنی با مشتریان را برعهده بگیرد. در این شرایط مدیر برای مدت ۱۰ ماه نمونه قرارداد موقت کارمندی را با نیروی موردنظرش امضا خواهد کرد. بعد از پایان مدت این قرارداد، طرفین تعهدی برای ادامه همکاری نخواهند داشت. البته ممکن است با توجه به حسن انجام کار و اجرای درست تعهدات کارمند، مدیر برای تمدید مدت همکاری با کارمند به توافق برسد.

نمونه قرارداد کار معین یکی دیگر از انواع قرارداد کار است. مطابق این قرارداد، کارمند برای مدت مشخص و کار معینی استخدام می‌شود.

آیا امضای قرارداد کارمندی ضرورتی دارد؟

قرارداد کارمندی بخش خصوصی یکی از قراردادهای محسوب می‌شود که قانون ناظر بر آن قانون کار است. همان‌طورکه می‌دانید قانون کار، توافق شفاهی را نیز پذیرفته است. یعنی حتی بدون وجود قرارداد کتبی نیروی کار می‌تواند برای پیگیری حقوق و مطالبات خودش اقدام کند. بااین‌حال توصیه اکید ما تنظیم و امضای کتبی متن قرارداد کارمندی وزارت کار است. با وجود این قرارداد، اثبات رابطه استخدامی راحت‌تر صورت می‌گیرد. طرفین می‌توانند با استناد به متن نمونه قرارداد کار کارمندی ادعای خودشان را نسبت ‌به وجود این رابطه کاری اثبات یا از خودشان دفاع کنند. همچنین در این قرارداد، مدت همکاری، میزان حقوق، مزایا و موضوع کار نوشته ‌شده است. بنابراین وظیفه کارمندی که در بخش خصوصی استخدام می‌شود، در این قرارداد به ‌صورت دقیق و شفاف مطرح‌ شده است.

تصور کنید شخصی به‌ عنوان کارمند در یک شرکت استخدام می‌شود. این شرکت به مدت ۶ ماه حقوق و مزایا و حق بیمه کارمند را پرداخت نمی‌کند. در این حالت کارمند می‌تواند با استناد به این قرارداد، وجود رابطه کاری خود را برای دریافت حق‌السعی و سایر موارد اثبات کند.

همچنین این احتمال وجود دارد که کارمندی بدون اطلاع و قبل‌از پایان مدت قرارداد، کار خودش را ترک کند. در این شرایط کارفرما می‌تواند با ارائه این قرارداد، ادعای خودش را در مورد مدت همکاری و تعهدات کارمند است تا اثبات کند.

این موارد تنها بخشی از مزایای وجود قرارداد کارمندی وزارت کار محسوب می‌شود.

چه نوع قراردادهای دیگری برای استخدام کارمند وجود دارد؟

گاهی ممکن است کارمند موردنظر شما در روز ۳ یا ۴ ساعت بیشتر ملزم به حضور در مجموعه نباشد. در این ‌صورت می‌توانید با این شخص، قرارداد کار ساعتی امضا کنید. با امضای قرارداد کار ساعتی شما به‌ عنوان کارفرما فقط برای ساعاتی که کارمند در مجموعه مشغول به‌کار است، حقوق و مزایای او را مطابق اداره کار پرداخت می‌کنید.

تصور کنید کارمندی را برای کنترل کیفیت محصولات، در شرکت استخدام کنید. این شخص در هفته 26 ساعت ملزم به حضور در مجموعه شما است. در این شرایط می‌توانید از قرارداد کار ساعتی استفاده کنید.

در شرایطی هم این احتمال وجود دارد که یک  مجموعه برای مدت کوتاهی مثلا 2 تا 3 ماه نیروی کار را به‌ صورت آزمایشی استخدام کند. در این حالت نیز لازم است با این کارمند قرارداد کار آزمایشی امضا شود. مطابق قانون کار، کارمند در این دوره مشمول حقوق و مزایا خواهد بود.

به ‌عنوان مثال، اگر کارمند موردنظرتان را استخدام می‌کنید تا به مدت دو ماه به‌صورت آزمایشی در مجموعه شما مشغول به‌کار شود، تا نحوه فعالیت و شیوه کار او را مورد ارزیابی قرار دهید. سپس اگر در این دوره به‌خوبی تعهدات خود را ایفا کرد، او را استخدام کنید، دراین‌صورت قرارداد کار آزمایشی برای توافق شما مناسب خواهد بود.

در متن قرارداد استخدام کارمند چه مواردی نوشته می‌شود؟

زمانی‌که نیروی کاری به ‌عنوان کارمند در بخش خصوصی استخدام می‌شود، قرارداد کارمندی کاربرد دارد. مواردی در این قرارداد نوشته شود که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.

اولین مورد، مشخصات طرفین است. مشخصات کارمند و کارفرما، آدرس و شماره تلفن هر کدام از طرفین حتما باید در قرارداد نوشته شود.

سپس موضوع کاری که کارمند برای انجام آن استخدام شده ‌است، نوشته می‌شود. مدت همکاری و محل انجام کار نیز در متن قرارداد نوشته خواهد شد.

ساعات کار، تعطیلات و مرخصی کارمند بخش خصوصی مطابق قانون کار است. اگر ساعات کار بیشتر از ساعات کار مندرج در قانون کار باشد، لزوما باید اضافه‌کار برای کارمند تعیین و پرداخت شود.

با امضای قرارداد کارمندی تعهداتی بر عهده کارفرما و کارمند قرار می‌گیرد. هر یک از طرفین لزوما باید مطابق قانون و قرارداد تعهداتی را که برعهده دارند، انجام دهند. پرداخت حق بیمه کارمند به‌ عنوان یکی از وظایف قانونی کارفرما محسوب می‌شود. یعنی براساس قانون، کارفرما باید حق بیمه کارمند را پرداخت کند و این مورد قابل توافق نیست. به‌عبارت‌دیگر کارمند و کارفرما نمی‌توانند برای حق بیمه برخلاف قانون تصمیم‌گیری کنند.

به‌عنوان مثال، کارمند نمی‌تواند مبلغی را به‌ عنوان به جای حق بیمه دریافت کند. در متن نمونه قرارداد کارمندی تعهدات کارمند، ساعات حضور در شرکت، و سایر موارد موردنظر کارفرما در چارچوب قانون و قرارداد نوشته می‌شود. زمانی‌که طرفین متن قرارداد را امضا می‌کنند، مکلف خواهند شد تا پایان مدت قرارداد، تعهدات خود را اجرا کنند.