اسید فسفریک یک نوع اسید ضعیف با کاربرد بسیار زیاد است. این اسید در حالت خام از سنگ فسفات حاصل می‌شود. شکل صنعتی اسید فسفریک به رنگ سفید است که با حالت جامد کریستالی و غلظت کمتری خواهد داشت. این ماده شیمیایی غیر سمی است و هم اکنون در گریدهای صنعتی و خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گرید صنعتی اسید فسفریک ۵۴ درصد و گرید خوراکی آن ۸۵ درصد به تولید می‌رسد. اسید فسفریک با نام ارتوفسفریک اسید فسفریک اسید نیز شناخته می‌شود. در ساختار این ماده شیمیایی فسفر بسیار زیادی وجود دارد. برای بهبود وضعیت خاک و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی در صنعت تولید کودهای شیمیایی استفاده می‌شود.

جرم مولی اسید فسفریک ۹۷.۹۹۴ گرم بر مول است. دانسیته اسید فسفریک در هر گرم بر سانتی‌متر مکعب در حالت جامد ۱.۸۳۴ می باشد. در صورتی که در گرید خوراکی این دانسیته ۱. ۶۸۴۵ است. در دمای ۴۲ درجه سانتیگراد ذوب می‌شود؛ اما تحت تاثیر دمای ۲۱۲ درجه سانتیگراد به نقطه جوش می‌رسد. در حالت جامد به صورت کریستال سفید رنگ و کاملاً خالص است. در صورتی که مایع غلیظ آن بی‌رنگ، شفاف و بدون بو می‌باشد.

این ماده در حالت معدنی ۱ اتم فسفر و ۴ اتم اکسیژن و سه اتم هیدروژن دارد. چنانچه در حرارت بسیار بالا قرار بگیرد قابل اشتعال است و در صورت آتش سوزی نیز اکسید فسفر خورنده از آن ساطع می‌شود. اگر این اسید را به حالت محلول در بیاورید نتیجه آن تولید یون فسفات و فسفریت خواهد بود. این ماده غیر فرار و غیر سمی درصد خورندگی بسیار کمی دارد. قدرت انحلال آن در آب بسیار زیاد است.

اسید فسفریک خاصیت اسیدی بالایی دارد. حال ظرفیت این ماده شیمیایی ۳ است که نشان از وجود سه هیدروژن اسیدی در ساختار این ماده می‌باشد.

انواع اسید فسفریک

اسید فسفریک پرکاربردترین ماده شیمیایی در حالت‌های مختلف است. قبل از خرید اسید فسفریک باید با انواع آن آشنا باشید. چرا که هر یک از گریدهای مختلف این ماده شیمیایی متناسب با نیاز صنایع مختلف به تولید رسیده اند.

اسید فسفریک صنعتی

اسید فسفریک صنعتی یکی از کاربردی‌ترین گریدهای اسید فسفریک به شمار می‌رود. هم اکنون اسید فسفریک ماده اولیه تولید محصول نهایی برخی از شرکت‌ها خواهد بود. این ماده شیمیایی را اکسید فسفر و ترکیب آن با آب به وجود می‌آورد. در مقایسه با اسید فسفریک خوراکی خاصیت اسیدی بالاتر و قوی‌تری دارد. به دلیل همین خاصیت اسیدی قوی نوع صنعتی اسید فسفریک قابل استفاده در صنایع تولید مواد غذایی و نوشیدنی نیست.

مشخصات فیزیکی

اسید فسفریک صنعتی ۱.۸۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب چگالی دارد. این ماده در دمای ۴۲.۳۵ درجه سیلسیوس ذوب می‌شود؛ اما در دمای ۱۵۸ درجه سلسیوس به جوش می‌آید. در تماس مستقیم با دماهای بسیار بالا تبخیر می‌شود و به صورت گاز از داخل ظرف خارج خواهد شد.

مزایا

از ویژگی‌های شاخص اسید فسفریک صنعتی می‌توان به قدرت اسیدی بالای آن اشاره کرد. گرید صنعتی اسید فسفریک با وزن مولکولی ۹۸ گرم بر مول به تولید رسیده است. نوع محلول این ماده شیمیایی بی‌رنگ یا مایل به سفید شفاف می‌باشد. به راحتی در آب حل می‌شود، حتی قدرت انحلال آن در برخی از حلال‌های آلی نیز ثبات دارد.

در دمای متوسط حالت پایداری خواهد داشت؛ اما در دماهای بسیار بالا ممکن است تبخیر شود. خاصیت اکسید کنندگی قوی این گرید صنعتی باعث شده تا در واکنش‌های شیمیایی یک عامل اکسید کننده باشد. حتی در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی نیز یک کاتالیست است که باعث افزایش سرعت واکنش می‌شود.

کاربرد

از این ماده شیمیایی بیشتر در صنعت کشاورزی برای تولید کودهای کشاورزی به عنوان علف کش و تقویت خاک استفاده می‌کنند. همچنین در صنعت نساجی نیز به منظور رنگ‌بری و افزایش مقاومت الیاف از آن استفاده می‌شود. حتی در صنعت تولید کاغذ دیواری نیز یک عامل حرارتی است. اسید فسفریک در صنایع معدنی نیز نقش محرک و حفاری کننده دارد.

اسید فسفریک خوراکی

یکی از پرکاربردترین انواع اسید فسفریک گرید خوراکی آن است. این ماده شیمیایی در صنایع غذایی مصرف بسیار بالایی دارد. از این ماده برای طعم‌دهی و نگهداری مواد غذایی مختلف استفاده می‌شود. گرید خوراکی اسید فسفریک طعم تندی را به غذا می‌بخشد. از طرفی ماندگاری مواد غذایی با استفاده از این ماده شیمیایی افزایش می‌یابد.

یک نوع مایع ویسکوز غیر سمی و غیر فرار است. بدون رنگ، شفاف و بدون بو می‌باشد و در گروه اسیدهای ضعیف قرار دارد. ضعیف بودن این نوع اسید باعث شده تا در صنعت خوراکی با اثرات مخرب بسیار کمتر مورد استفاده قرار بگیرد. اگرچه گرید خوراکی آن قابل مصرف است؛ اما هرگز نباید در تماس مستقیم با چشم، پوست و دیگر غشاهای مخاطی بدن قرار بگیرد. اسید فسفریک خوراکی به عنوان یک اسید غیر آلی یا معدنی با غلظت ۸۵ درصد در آب است.

اسید فسفریک خوراکی در حالت خالص به صورت جامد بی‌رنگ می‌باشد که معمولاً برای صنعت غذایی اسید فسفریک خالص استفاده نمی‌شود. در صنعت داروسازی، تصفیه آب، برخی از مواد غذایی و غیره کاربرد بسیار زیادی دارد. در حضور برخی از ترکیبات آلی پایداری آن بسیار زیاد است. در الکل و آب داغ توزیع پذیری بالایی دارد.

اگرچه استفاده از گرید خوراکی اسید فسفریک هم اکنون در صنعت غذایی هیچ منعی ندارد؛ اما باید به حد مجاز استفاده از آن توجه داشت. در بسیاری از محصولات گوشتی و لبنی از این ماده شیمیایی برای تنظیم ph و البته اصلاح پروتئین استفاده می‌کنند. این ماده شیمیایی در گرید خوراکی به دو روش تر و خشک به تولید می‌رسد.

نکته

اسید فسفریک را در گرید خوراکی بر اساس سازمان استاندارد غذا و دارو می‌توان استفاده کرد. اگرچه گرید خوراکی این ماده غیر سمی است، می‌توان در صنعت تولید مواد غذایی آن را به کار برد. از تماس مستقیم اسید فسفریک با چشم‌ها خودداری کنید. استنشاق مستقیم این ماده شیمیایی باعث تحریک گلو و بینی و در نتیجه سرفه و خس خس می‌شود. پس از مصرف مواد و بی‌رویه این ماده شیمیایی نیز خودداری کنید. چرا که باعث برونشیت، تنگی نفس و غیره خواهد شد.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی

اکنون که با انواع اسید فسفریک آشنا هستید و می‌دانید این ماده شیمیایی چه کاربردی دارد. بد نیست به تفاوت گرید خوراکی و صنعتی آن نیز بپردازید.

اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر نوع کاربرد کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. گرید خوراکی اسید فسفریک تنها در صنعت تولید مواد غذایی و نوشیدنی به عنوان یک نگهدارنده و طعم دهنده غذایی است. همچنین درصد ph بسیاری از مواد غذایی را نیز تنظیم می‌کند. در صورتی که گرید صنعتی اسید فسفریک تنها برای تولید کودهای کشاورزی و برخی صنایع دیگر نظیر نساجی و غیره کاربرد دارد.

اسید فسفریک خوراکی و صنعتی از نظر قیمت کاملاً با یکدیگر متفاوت است. گرید خوراکی اسید فسفریک درصد غلظت بیشتر و خلوص بالاتری دارد. برای خالص سازی گرید خوراکی، مراحل بیشتری صورت گرفته و هزینه برتر بوده است. با این حساب گرید خوراکی نسبت به گرید صنعتی قیمت بالاتری دارد.

این دو اسید خوراکی و صنعتی از نظر برخی از خواص و عملکرد با یکدیگر تفاوت دارند. ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آنها اگرچه تا حدودی مشابه یکدیگر است؛ اما شاهد تفاوت در عملکرد این دو هستیم.

اسید فسفریک صنعتی بیشتر از طریق روش مرطوب تولید می‌رسد. گرید خوراکی اسید فسفریک توسط فرآیند گرمایی با خلوص بالاتری به تولید رسیده است.

نتیجه

هم اکنون در صنایع مختلف به ویژه صنعت غذایی، دارویی, نوشیدنی و غیره شاهد استفاده از محصولات شیمیایی متعددی هستیم. اسید فسفریک یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در دو گرید خوراکی و صنعتی به شمار می‌رود. هم اکنون این ماده را در دو گرید صنعتی و خوراکی به عنوان ماده اولیه تولید برخی از شرکت‌ها استفاده می‌کنند.

دسترسی به اسید فسفریک با کیفیت با درصد خالصی بالا، یکی از نکات مهمی است که کاربران قبل از خرید به آن توجه دارند. تنها کافیست تا شما به یک مجموعه معتبر جهت خرید اسید فسفریک درجه یک بازار مراجعه کنید. هم اکنون در اسپیناس شیمی اسید فسفریک و کارنوبا واکس با کیفیت عالی و قیمت رقابتی به فروش می‌رسد.